به عقیده دکتر مهران بیرامی، روانشناس کودکان ناخن جویدن یکی از اختلالاتی است که اغلب در کودکان و بعضاً در بزرگسالان دیده میشود. ناخن جویدن نیز مانند مکیدن انگشت به صورت ناخودآگاه صورت میگیرد. یعنی افراد مبتلا به اسن اختلال در هنکام جویدن ناخنها متوجه این عمل نیستند. این اختلال به د صورت جویدن خود ناخن و کنارههای ناخن تقسیم میشود.
دکتر بیرامی، روانشناس کودک شروع ناخن جویدن را از 4 سالگی دانست و گفت: «شروع این اختلال معمولا از ۴ تا ۵ سالگی شروع شده ولی در سنین ۸ تا ۱۲ سالگی بیشتر دیده میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده ناخن جویدن بیش از سایر اختلالات در میان دانش آموزان مدارس شایع است و این اختلال در بین دخترها بیشتر از پسرها دیده میشود.»
بر اساس مطالعاتی که انجام شده است جویدن ناخن یکی از راههایی است که فرد به صورت ناخودآگاه از طریق آن تنشها و فشار هی عصبی خود را سرکوب میکنند.
این روانشناس ضمن اشاره به این موضوع که دسته بزرگی از روانشناسان معتقدند که بسیاری از عادات دلیل خاصی نمیتوانند داشته باشند، ادامه داد: «بسیاری از عادات تنها به این دلیل به وجود میآیند که بعد از انجام شدن پیامد خوبی برای فرد در پی داشتهاند. برای مثال در کودکان عادت مکیدن انگشت زمانی بروز میکند که ذهن او به شدت درگیر کاری میشود که انجام آن برای کودک سخت است به همین دلیل از این راه میتواند تمرکز خود را بدست آورد.
وی در ادامه به علل پدی آمدن این اختلال در کودکان اشاره کرد و چنین گفت: «مهمترین و رایجترین دلیلی که باعث بروز جویدن ناخنها در کودکان و نوجوانان میشود، تلاش برای کاستن از میزان فشارهای عصبی است که در آن لحظه متحمل آن هستند. به همین دلیل نباید هر ناخن جویدنی را به عنوان یک عادت زشت و ناپسند دید، بلکه در ۹۰درصد موارد جویدن ناخنها راه فراری از تنشهای عصبی شدید و لحظات بحرانی است.»
به گفته دکتر بیرامی زمانی که این عادت در بزرگترها و افراد بالغ دیده میشود میتوان با استفاده از روشهای کاهش استرس، آرام سازی عضلانی و از این قبیل راهها به صورت تدریجی این مشکل را برطرف کرد. اما در مورد کودکان روشها و الگوهای مختلف و خاص دیگری وجود دارد.
وی افزود: «پذیرفتن این نکته که یک کودک ۶ یا ۷ ساله ممکن است فشار عصبی بسیاری را متحمل شود بسیار مشکل است. دوران کودکی همچون بزرگسالی، توام با استرسها و فشارهای روانی گوناگونی است که فرد تلاش میکند از طرق مختلف آنها را از سر بگذراند.»
وی تآکید کرد که پدر و مادر نباید بیش از حد در از بین بردن این استرسها و تنشهای فکری جلوگیری کنند. شخصیت و روحیه هرکودکی نیاز به پیدا کردن بهترین راه برای مقابله با سختیها و فشارهای عصبی از دوران طفولیت دارد.
این روانشناس حالتهایی را که میتواند باعث بروز اضطراب در کودک شود را چنین گفت: «کوکانی که ناخنهای خود را میجوند، معمولا مضطرب، بیقرار و دائما در حال دویدن و جنب وجوش هستند. این کودکان حتی در بعضی موارد در خواب نیز آرامش ندارند. در هنگام انتظار کشیدن و یا وارد شدن به بحثهایی که برای آنها استرس ایجاد میکند مداما با انگشتان خود و یا وسیلههای دیگر بازی میکنند و از این طریق سعی میکنند بخشی از فشار عصبی خود را از بین ببرند.» به گفته دکتر بیرامی چندی از پزشکان معتقدند که کمبود ویتاین A در کودکان موجب مسترس و مضطرب شدن آنها میشود.
وی در این باره ادامه داد: «ترس و دلهره نیز میتواند باعث بروز این مشکل شود. در تحقیقات نشان داده شده است که تقریبا صد در صد کودکانی که شاهد مشاجره والدین خود هستند ناخنهای خود را میجوند. همچنین دیدن فیلمها ترسناک، نزدیک شدن به امتحانات و یا هر فوبیای دیگری میتواند باعث به وجود آمدن ناخن جویدن در کودک شود.»
این روانشناس خاطر نشان کرد که پدر و مادر تحت هیچ عنوانی از عوامل تنبیهی روانی برای جلوگیری از این اختلال استفاده نکنند و ادامه داد: «ترساندن کودک از آقای دکتر، لولو از این قبیل نیز میتواند به صورت موقعیتی باعث ایجاد اضطراب در کودک شود. این شیوه بسیار غلطی است که میتواند در کودکی و حتی در بزرگسالی فرد نیز تأثیرات مخربی داشته باشد.»
چگونه از بروز ناخن جویدن در کودک جلوگیری کنیم؟
دکتر بیرامی نکاتی را برای جلوگیری از بروز ریشهای جویدن ناخنها در کودکان از این قبیل دانست: «اولین باری که متوجه ناخن جویدن کودکان شدید، باید اقداماتی را برای جلوگیری از ریشهای شدن این عادت انجام دهید. یکی از این راهها کوتاه نگه داشتن ناخنهای کودک است یا اینکه با زیر نظر گرفتن کودک سعی کنید زمانی که او اقدام به جویدن ناخنها میکند، او را سرگرم کار دیگری کنید که به آن علاقه دارد.»
روانشناس کودک تأکید کرد که از شروع هر گونه کشمکش جدا خودداری کنید چرا که بدون شک شما پیروز میدان نخواهید بود و تنها این عادت را در خودآگاه کودک نهادینهتر خواهید کرد. در مقابل میتوانید زمانی که کودک مشغول بازی کردن و یا کار تحسین برانگیزی با دستهای خود است، او را تشویق کرده و به او بفهمانید که از اینکه او ناخنهایش را نمیجود بسیار خوشحال هستید و این موضوع برای شما اهمیت بسیاری دارد.
وی در پایان روشهای ترک جویدن ناخنها را در سنین مختلف متفاوت دانست و گفت: «این روشها در سنین پایین پاسخگو خواهد بود اما در زمانی که کودک شما بالای ۵ سال داشته باشد میتوانید با صحبتهای منطقی در رابطه با مضرات این کار او را قانع کنید که از جویدن ناخن ایش دست بر دارد. به کودک خود بگویید که اگر ناخنهایش را طولانی مدت بجود، ناخنها بسیار دردناک و آزار دهنده خواهند شد و اینکه در سنین بالاتر به ظاهر دستهایشان نیز صدمه خواهد زد و باعث خجالت کشیدن آنها در جمع دوستان خود خواهد شد.»